Actividade 7: Relación entre competencias, criterios de avaliación e tarefas complexas

Nesta actividade tivemos que relacionar en primeiro lugar distintas competencias (a competencia dixital e a competencia no coñecemento e na interacción co mundo físico). Despois, relacionar unha competencia cun criterio de avaliación e, finalmente, relacionar criterios de avaliación de cada ciclo con actividades complexas.

• Como nos organizamos para facer a tarefa? 

Os dous primeiros apartados fixémolos no laboratorio cando tiñamos os grupos B.

Para o primeiro apartado, escollemos nun principio un parágrafo enteiro da competencia dixital que, segundo nós, era o que máis se axustaba ó parágrafo seleccionado da competencia no coñecementos e na interacción co mundo físico. 

Non obstante, cando fixemos a posta en común, decatámonos de que seleccionaramos moita máis información da que en realidade precisabamos e, debido a iso, acurtamos o parágrafo seleccionando só as frases que gardaban relación coa competencia anteriormente citada.

O segundo apartado da actividade, tamén o fixemos no laboratorio pouco antes de que a clase rematase, e por iso, non puidemos facer a posta en común por falta de tempo. 

Non obstante, para realizalo, leemos primeiro o criterio de avaliación que se nos indicaba e posteriormente, coa axuda do currículo, citamos e explicamos as competencias que tiñan relación con el.

O último apartado da actividade dividíase en 3 partes, cada unha correspondente a un ciclo de primaria. A parte dedicada ó terceiro e primeiro ciclo de Educación Primaria comentámolas na clase teórica dos grupos A do día 25 de novembro e, polo tanto, puidemos facer unha pequena posta en común na que algúns dos grupos de traballo expuxeron o realizado na clase. 

Para terminar a actividade, pensamos e buscamos na internet algunha actividade que puideramos levar a cabo no ciclo indicado, e mediante a cal se conseguise no alumnado aquilo que estaba explícito no criterio de avaliación.

Finalmente, pasamos a rúbrica á actividade, e indicamos os obxectivos que se pretenden acadar con ela, así como tamén unhas conclusións finais da tarefa.

• Que fixemos durante as clases?

Durante as clases dos grupos de B no laboratorio, levamos a cabo os apartados A e B da actividades. Aquí tiñamos que relacionar entre si a competencia dixital coa competencia no coñecemento e interacción co mundo físico. O segundo caso consistía en relacionar un criterio de avaliación coas diferentes competencias básicas.

Durante a clase teórica desta semana, fixemos ou comezamos a facer o apartado correspondente o 1º e 3º ciclo de primaria da terceira e última parte da actividade. Neste caso, tiñamos que describir actividades complexas a partir dos criterio de avaliación que aparecían especificado para ambos ciclos.

• Posta en común.

Durante a posta en común da primeira parte da actividade, e vendo o que fixeron as nosas compañeiras en cadanseus grupos de traballo, decatámonos de que o parágrafo que escolleramos nós do tratamento da información e competencia dixital era demasiado longo e só tiñamos que seleccionar aquela información que máis se axustase ós aspectos do texto que ven proposto na actividade. 

A posta en común da terceira parte da actividade durante as clases teóricas, axudounos moito a encamiñar este apartado da tarefa, pois analizando os criterios de avaliación propostos, puidemos saber o que se pretende conseguir coa actividade que escollamos posteriormente.

• Reflexións.

Sen dúbida algunha esta foi a actividade que coa que máis dificultade tivemos para levar a cabo porque a tarefa alónxase moito do que estamos acostumados a facer. Non obstante, nunca tivemos a oportunidade de relacionar os distintos elementos do currículum e que, sen dúbida algunha, gardan unha importante relación entre eles, aínda que nunca o víramos desa maneira.

Ademais, esta actividade nos levou moito tempo de realización porque tardamos moito en establecer as relacións necesarias para facela con éxito. 

Sen embargo aprendemos a traballar co currículum dun xeito diferente pero quizais non é suficiente. É dicir, dende o meu punto de vista, considero esta actividade moi complexa e creo que deberiamos facer outras tarefas desde estilo, para poder relacionar os elementos do currículum con máis facilidade.

Aquí deixo o resultado final desta tarefa complexa que está subida á aula CESGA:

Práctica laboratorio

Hoxe fixemos durante as clases dos grupos B, cunha mestra xubilada que veu como colaboradora, unha práctica de laboratorio. 

Nela, fixemos a  fabricación artesá de xabón  que se correspondería coa actividade práctica do proxecto que leva o mesmo nome.

• Como elaboramos os xabóns?

Para facer o xabón, a profesora mandounos un aviso con antelación para que levásemos aceite usado.

O material que empregamos foi o seguinte:

          - Un vaso de precipitados de 250 ml.

          - Unha variña de vidro.

          - 30 ml de auga.

          - 30 ml de aceite.

          - 5 gramos de sosa cáustica (pódese empregar tamén potasa).

          - Luvas.

          - Lentes de seguridade.

O procedemento que levamos a cabo para realizar o xabón foi:

En primeiro lugar pesamos a sosa cunha báscula dixital e empregando un vidro de reloxo o máis rapidamente que poidamos para evitar a carbonatación. A carbonatación é un proceso químico mediante o cal se forma carbonato cálcico insoluble, e polo tanto no poderiamos disolver a sosa na agua para facer o xabón (de aí que teñamos que facer este proceso de xeito rápido).

Despois botamos a sosa cáustica (recibe o nome de caústica porque queima) nun vaso de precipitados e a auga e remexemos coa variña. Neste paso, a sosa vaise disolvendo coa auga lentamente a medida que esta se quenta debido a unha reacción exotérmica, é dicir, prodúcese a liberación de enerxía en forma de calor.

Logo se engade o aceite aos poucos sen parar de remexer coa variña no mesmo sentido. Este proceso dura unha hora aproximadamente, ata que obteñamos unha pasta consistente.

A continuación, botámoslle colonia e plantas diversas para aromatizalo e colorante para darlle color.

Finalmente, escollemos o molde coa forma que máis nos gustou e vertemos a pasta sobre el.

Semanas máis tarde fomos ó laboratorio e o resultado que obtivemos dos nosos xabóns foi o seguinte:

Ningún deles estaba totalmente sólido, senón que tiñan unha consistencia xelatinosa. Ademais, ningún dos tres xabóns do grupo de traballo quedou coa cor que parecía ter cando o fixemos nun principio.
Isto pode deberse a que non fixemos ben as medidas, a que non remexemos o tempo suficiente ou a que non estivo en repouso o tempo que precisaba.

• Que fixemos durante a clase?

En primeiro lugar e antes de comezar coa fabricación do xabón, realizamos un cuestionario KPSI para valorar 9 aspectos tendo en conta as seguintes posibilidades:

          - 1= non sei nada.
          - 2= escoitei falar sobre iso.
          - 3= sei dicir algo sobre iso.
          - 4= podo dar unha conferencia sobre iso.

Logo de facer cada un o seu KPSI, fixemos unha posta en común do que puxemos e os resultados foron os que se presentan na táboa seguinte:

Tras a realización do KPSI, a profesora estivo explicando que existen aceites con graxas tanto de orixe animal, vexetal ou incluso mineral (como o aceite dos coches por exemplo, que se obtén do petróleo).

Explicounos tamén que antigamente, en lugar de produtos químicos como a sosa, empregábase álcalis (cinzas de plantas) para elaborar xabón. Así, os elementos alcalinos da táboa periódica reciben ese nome porque se atopan nas cinzas das plantas. Dos elementos da táboa periódica, os que dan lugar o xabón son o sodio -> NaOH (en alemán= Natrium) e o potasio -> KOH (en latín= kalium).

Finalmente e tras a explicación destes conceptos, precedemos por grupos, coa fabricación do xabón.

• Reflexións.

Esta actividade tiña como finalidade non só o feito de elaborar xabón, senón levar a cabo o procedemento que nos levaría a tal elaboración, xa que o que realmente importa é o proceso e non o resultado porque aprendemos mediante a práctica.

Deste xeito, puidemos levar a cabo a actividade que se correspondería co traballo por proxecto que comezamos nas clases teóricas sobre a fabricación artesanal de xabón.

En canto ós resultados dos xabóns, algúns quedaron sólidos e outros líquidos. Isto débese a que os que empregaron potasa en lugar de sosa para a súa fabricación, obtiveron un xabón líquido.

O traballo por proxectos

O traballo por proxectos é un traballo formativo cunha participación moi activa por parte do alumnado e que adoita partir de experiencias desencadeantes. 

A través dos proxectos, o profesorado pode axudar a que os alumnos e as alumnas se fagan preguntas sobre cuestións profesionais e da materia que estudan, permitíndolles establecer relacións coa realidade e deseñar os seus propios mecanismos de traballo e aprendizaxe.

O que se fai mediante a realización dos proxectos, é pasar do coñecemento atomizado ó coñecemento relacional, no que o alumnado pode relacionar os seus coñecementos para que teñan sentido e adquiran aprendizaxes significativas.

O obxectivo é que o alumnado aprenda a aprender (non que aprenda por sí mesmo) e, para iso, o profesor ou profesora debe ser un mediador deses aprendizaxes, para que deste xeito o alumnado aprenda progresivamente.

O proxecto parte dun centro de interese que pode ser propiciado polo alumnado ou, pola contra, introducido  polo profesorado a través de algo que suscite a curiosidade e motivación dos estudantes (unha mascota de clase para os máis pequenos por exemplo).

Dicir que o proxecto parte dos intereses do alumnado, quere dicir que ten que ver coas súas propias experiencias e que o que se traballa está relacionado con problemas reais.

Para traballar por proxectos hai que planificar moito aínda que non o pareza. Antes de comezar a traballar é preciso que o profesorado realice investigacións e que se documente sobre os contidos do proxecto que se vai levar a cabo.

Para iso é necesario elaborar un guión que debe ser flexible para adaptarse ás necesidades e ritmos dos pequenos.

En canto a temporalización, o proxecto non ten un tempo preciso de duración, senón que pode durar o tempo que sexa preciso (unha hora, un día, unha semana, un mes, ou incluso un ano). 

O proxecto remata cando deixa de funcionar porque o alumnado perde o interés polo tema. Por iso é preciso e importante manter motivado aos estudantes ou senón traballar sobre outro tema que teña máis éxito.

As fases dos proxectos son:

Fase de preparación na que se realizan os primeiros elementos que conducen a definir o proxecto:

• Introdución do proxecto.
• Estudo das ideas previas. 
• Elaboración dun guión.

Fase de desenvolvemento na que se pon en práctica o proxecto coas actividades e tarefas deseñadas conxuntamente:

• Consulta de fontes.
• Tratamento da información.
• Avaliación integrada.

Fase de valoración na que se valora globalmente o desenvolvemento e os resultados do proxecto e onde se realizan propostas de mellora e suxestións de novos proxectos:

• Avaliación final conxunta.